ТВ-Видео - Ынталы орта мектебі https://yntaly-alakol.mektebi.kz/ ru ТВ-Видео - Ынталы орта мектебі DataLife Engine Тілді жерлеу! https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/09/07/tld-zherleu.html https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/09/07/tld-zherleu.html Тілді жерлеу


Пәруана-жүрегім мұздаған,

Кейуана-көкірегім сыздаған.

Өлмеген тілдерді көргенде,

Өзімде түк жоқтай қызғанам.


Ірілік байқалар сөзінен,

Бабамнан жылылық сезінем.

Амал не шаршаған осы күн,

Жас тамар, ана тіл көзінен.


Өзгерген Түркі дүр реңім,

Мен рас, У іштім білемін.

Неткен бұл бақытсыздық ед,

Табам ба?  тіліме бір емін.


Ұялам жазықсыз құдайдан,

Жабығам мүжіген күн-айдан.

Тілімнің тұлпары шідер де,

Жанымды кім ұғар мұңайған.


Кеудемнің ішін дерт емген,

Таңдайым ол да өртенген.

Жерлеймін десең тілімді,

Өлемін бірге ертең мен!




Нүсіпқан Қадырсұлтан

]]> Тілді жерлеу


Пәруана-жүрегім мұздаған,

Кейуана-көкірегім сыздаған.

Өлмеген тілдерді көргенде,

Өзімде түк жоқтай қызғанам.


Ірілік байқалар сөзінен,

Бабамнан жылылық сезінем.

Амал не шаршаған осы күн,

Жас тамар, ана тіл көзінен.


Өзгерген Түркі дүр реңім,

Мен рас, У іштім білемін.

Неткен бұл бақытсыздық ед,

Табам ба?  тіліме бір емін.


Ұялам жазықсыз құдайдан,

Жабығам мүжіген күн-айдан.

Тілімнің тұлпары шідер де,

Жанымды кім ұғар мұңайған.


Кеудемнің ішін дерт емген,

Таңдайым ол да өртенген.

Жерлеймін десең тілімді,

Өлемін бірге ертең мен!




Нүсіпқан Қадырсұлтан

]]> admin Tue, 07 Sep 2021 11:00:59 +0600 Тәңір берген тәбәрігім ! https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/09/06/tr-bergen-tbrgm-.html https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/09/06/tr-bergen-tbrgm-.html ТӘҢІР БЕРГЕН, ТӘБӘРІГІМ !


Ызғарындай лебі кеп күзгі желдің,

Тіл дегенде шыр-пыр боп үздігемін.

Азаттығы  аңқып қанша тұрсадағы,

Тілі шұбар неге осы  біздің елдің?


Салмау-салмау бұлт жылар ма аспандағы,

Дала тілі, ол-ЕЛДІК баспалдағы.

Пәруана-жүрек, кейуана-көкірегім-ай,

Бұл қазақтың таймағай бастан бағы.


Тілсіз, дінсіз кетердей  ғасыр мәні,

Қанша мәңгүрт қалғып жүр қасымда әлі.

Сайқал уақыт, санама У сап жатыр,

Сілкіп өтші, сұңқар тектім жасындары.


Кетпесе екен, ел тозып,  іріп іргем,

Ұлт тағдыры мен үшін тілім бірден.

Азаттығын Алаштың айта алмаса,

Тілсіз күнім, не тәйрі   тірі мүрдем.


Қамбар жұрттың сөндірме  өртін, отын,

Қанжар тілмен НАМЫС бар серпілетін.

Тәңір берген, Тәбәрігім осы шығар?

Туған тілім, тарихым ол шертілетін.


Бір кемдікке қапа боп кенен кеудең,

Ой салмаймыз неге осы тереңдерден.

Менің тілім өледі-ау, күйіктеніп,

Сөз қадырін  түсінбес кереңдерден.


Шүлдірлесе кейіп жаны ұнатпаған,

Тектілер-ай, берен тілге тұрақтаған.

«Өлімнен ұят күшті»,-деген сүлей,

Туған тілін ТУ қылып құлатпаған.


Ұлы тілмен боздап жатыр, кер далам,

Өгей өмір,  берме енді шер маған.

Жан дұғамды АНА тілмен сұраймын,

Сақта Құдай, тыныштықпен елді аман?!




НҮСІПҚАН ҚАДЫРСҰЛТАН



]]> ТӘҢІР БЕРГЕН, ТӘБӘРІГІМ !


Ызғарындай лебі кеп күзгі желдің,

Тіл дегенде шыр-пыр боп үздігемін.

Азаттығы  аңқып қанша тұрсадағы,

Тілі шұбар неге осы  біздің елдің?


Салмау-салмау бұлт жылар ма аспандағы,

Дала тілі, ол-ЕЛДІК баспалдағы.

Пәруана-жүрек, кейуана-көкірегім-ай,

Бұл қазақтың таймағай бастан бағы.


Тілсіз, дінсіз кетердей  ғасыр мәні,

Қанша мәңгүрт қалғып жүр қасымда әлі.

Сайқал уақыт, санама У сап жатыр,

Сілкіп өтші, сұңқар тектім жасындары.


Кетпесе екен, ел тозып,  іріп іргем,

Ұлт тағдыры мен үшін тілім бірден.

Азаттығын Алаштың айта алмаса,

Тілсіз күнім, не тәйрі   тірі мүрдем.


Қамбар жұрттың сөндірме  өртін, отын,

Қанжар тілмен НАМЫС бар серпілетін.

Тәңір берген, Тәбәрігім осы шығар?

Туған тілім, тарихым ол шертілетін.


Бір кемдікке қапа боп кенен кеудең,

Ой салмаймыз неге осы тереңдерден.

Менің тілім өледі-ау, күйіктеніп,

Сөз қадырін  түсінбес кереңдерден.


Шүлдірлесе кейіп жаны ұнатпаған,

Тектілер-ай, берен тілге тұрақтаған.

«Өлімнен ұят күшті»,-деген сүлей,

Туған тілін ТУ қылып құлатпаған.


Ұлы тілмен боздап жатыр, кер далам,

Өгей өмір,  берме енді шер маған.

Жан дұғамды АНА тілмен сұраймын,

Сақта Құдай, тыныштықпен елді аман?!




НҮСІПҚАН ҚАДЫРСҰЛТАН



]]> admin Mon, 06 Sep 2021 10:57:50 +0600 30 тамыз конституция күні https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/08/27/30-tamyz-konstitucija-kn.html https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/08/27/30-tamyz-konstitucija-kn.html 1926 жылғы Қазақ АКСР Конституциясы

Қазақстанның алғашқы Конституциясы 1926 жылы 18 ақпанда қабылданған. Конституцияда заң басқару нысанын, мемлекеттік құрылысты, саяси режимді, мемлекеттік билік органдары құрылымын, атқарушы, өкім беруші органдары бекітілген. Сайлау құқығының, қаржылық құқықтық бастаулары белгіленді. 1926 жылғы конституцияға сәйкес, Қазақстан Ресей Кеңестік Федерациялық Социалистік Республикасы (РКФСР) құрамындағы құқықтық республика болды.  

Қазақ КСР 1937 жылғы Конституциясы
1937 жылдың 26 наурызында Х бүкіл қазақтар құрылтай кеңесінде қабылданған Қазақ ССР Конституциясы 11 бөлім және 124 баптан құрылды. Онда: "СССР Конституциясының 14-бабынан тыс Қазақ ССР-і өзінің тәуелсіз құқықтарын толық сақтай отырып, мемлекеттік билікті өз бетімен жүзеге асырады" деп жазылған.
Сондай-ақ 1937 жылғы Конституцияда экономикалық, саяси-қорғаныс, басқа тең құқықты республикалармен ерікті бірігу, ҚазКСР келісімінсіз аумағының өзгертілмейтіні, республиканы басқару мәселелері бекітілген, сондай-ақ жоғарғы республикалық және жергілікті өкімет органдарының, заңнамаларының орындалуын бақылау, мемлекеттік және қоғамдық тәртіпті және азаматтардың құқықтарын қорғау, салық салу деген секілді мәселелер қарастырылған.
Қазақ КСР-дің 1978 жылғы Конституциясы
Конституция ІХ шақырылған республика Жоғарғы Кеңесінің кезектен тыс VII сессиясында 1978 жылдың 20 сәуірінде қабылданған. Ол кіріспе, 10 бөлім, 19 тарау мен 173 баптан тұрған. Жаңа Ата заңға сәйкес, үкімет билігі жұмысшы, шаруа, еңбек интеллегенциясының табына жататын халықта болды. Ал үкімет билігі мен басқару жүйесінің үстінен Қазақ КСР коммунистік партиясы бақылады. Республиканың экономикалық жүйесі мемлекеттік, кооперативтік-колхоздық және кәсіподақ және басқа да ұйымдардың меншігі деп жарияланды.
1978 жылғы Конституцияда республиканың ұлттық-мемлекеттік және әкімшілік-аумақтық  құрылысы, жоғарғы және жергілікті билік пен басқару құзыреті, сайлау жүйесінің принциптері, халық депутаттарының құқықтық мәртебесі, экономикалық және әлеуметтік даму мемлекеттік жоспары институттары, мемлекеттік бюджет, сот тәртібі, төрелік соты, прокурорлық қадағалау секілді мәселелер қамтылған.
1990 жылдардың басында Қазақ КСР-інде, одан кейін Қазақстанда 1978 жылғы Конституцияға өзгертулер енгізген бірқатар заң қабылданған. "Мемлекеттік өкімет құрылымдарын жетілдіру туралы" 1990 жылғы 20 қарашадағы Заңға сәйкес Президент атқарушы және өкім етуші билік басшысы болғаны туралы ереже, министрлер кеңесі министрлер кабинетіне өзгертілді және жергілікті өзін өзі басқару, Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының атауын өзгерту, ҚР азаматтығы туралы Заңдар және басқа да құжаттар қабылданды. 
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы Конституциясы               
1993 жылы 28 қаңтарда ХІІ шақырылған Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің ІХ сессиясында кіріспеден, 4 бөлімнен, 21 тараудан және 131 баптан тұратын тәуелсіз Қазақстанның алғашқы Конституциясы қабылданды. Конституция Қазақстан мемлекеттік егемендігін алған сәттен бергі көптеген құқықтық норманы: халықтық егемендік, мемлекет тәуелсіздігі, билікті бөлісу принципі, қазақ тілін мемлекеттік деп тану, Президентті мемлекет басшысы деп тану, сот органдары - Жоғарғы, Конституциялық және Жоғары Арбитраждық соттар және басқаларды қамтыды. 1993 жылғы Конституция негізіне парламенттік республика моделі алынды.  
1995 жылғы Конституция
Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы 1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданды. Конституция 9 тараудан, 98 баптан тұрады. 1998 және 2007 жылдары Конституцияға Президенттің өкілеттілігін ұлғайту жөнінде елеулі өзгерістер енгізілді. 1995 жылғы Конституцияның 1993 жылғы Конституциядан айырмашылығы - жаңа Конституцияға алғаш рет азаматтың құқығына қатысты ғана емес, адам дүниеге келген сәттен одан ажырамас құқықтарына да қатысты нормалар енгізілген.   
]]> 1926 жылғы Қазақ АКСР Конституциясы

Қазақстанның алғашқы Конституциясы 1926 жылы 18 ақпанда қабылданған. Конституцияда заң басқару нысанын, мемлекеттік құрылысты, саяси режимді, мемлекеттік билік органдары құрылымын, атқарушы, өкім беруші органдары бекітілген. Сайлау құқығының, қаржылық құқықтық бастаулары белгіленді. 1926 жылғы конституцияға сәйкес, Қазақстан Ресей Кеңестік Федерациялық Социалистік Республикасы (РКФСР) құрамындағы құқықтық республика болды.  

Қазақ КСР 1937 жылғы Конституциясы
1937 жылдың 26 наурызында Х бүкіл қазақтар құрылтай кеңесінде қабылданған Қазақ ССР Конституциясы 11 бөлім және 124 баптан құрылды. Онда: "СССР Конституциясының 14-бабынан тыс Қазақ ССР-і өзінің тәуелсіз құқықтарын толық сақтай отырып, мемлекеттік билікті өз бетімен жүзеге асырады" деп жазылған.
Сондай-ақ 1937 жылғы Конституцияда экономикалық, саяси-қорғаныс, басқа тең құқықты республикалармен ерікті бірігу, ҚазКСР келісімінсіз аумағының өзгертілмейтіні, республиканы басқару мәселелері бекітілген, сондай-ақ жоғарғы республикалық және жергілікті өкімет органдарының, заңнамаларының орындалуын бақылау, мемлекеттік және қоғамдық тәртіпті және азаматтардың құқықтарын қорғау, салық салу деген секілді мәселелер қарастырылған.
Қазақ КСР-дің 1978 жылғы Конституциясы
Конституция ІХ шақырылған республика Жоғарғы Кеңесінің кезектен тыс VII сессиясында 1978 жылдың 20 сәуірінде қабылданған. Ол кіріспе, 10 бөлім, 19 тарау мен 173 баптан тұрған. Жаңа Ата заңға сәйкес, үкімет билігі жұмысшы, шаруа, еңбек интеллегенциясының табына жататын халықта болды. Ал үкімет билігі мен басқару жүйесінің үстінен Қазақ КСР коммунистік партиясы бақылады. Республиканың экономикалық жүйесі мемлекеттік, кооперативтік-колхоздық және кәсіподақ және басқа да ұйымдардың меншігі деп жарияланды.
1978 жылғы Конституцияда республиканың ұлттық-мемлекеттік және әкімшілік-аумақтық  құрылысы, жоғарғы және жергілікті билік пен басқару құзыреті, сайлау жүйесінің принциптері, халық депутаттарының құқықтық мәртебесі, экономикалық және әлеуметтік даму мемлекеттік жоспары институттары, мемлекеттік бюджет, сот тәртібі, төрелік соты, прокурорлық қадағалау секілді мәселелер қамтылған.
1990 жылдардың басында Қазақ КСР-інде, одан кейін Қазақстанда 1978 жылғы Конституцияға өзгертулер енгізген бірқатар заң қабылданған. "Мемлекеттік өкімет құрылымдарын жетілдіру туралы" 1990 жылғы 20 қарашадағы Заңға сәйкес Президент атқарушы және өкім етуші билік басшысы болғаны туралы ереже, министрлер кеңесі министрлер кабинетіне өзгертілді және жергілікті өзін өзі басқару, Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасының атауын өзгерту, ҚР азаматтығы туралы Заңдар және басқа да құжаттар қабылданды. 
Қазақстан Республикасының 1993 жылғы Конституциясы               
1993 жылы 28 қаңтарда ХІІ шақырылған Қазақстан Жоғарғы Кеңесінің ІХ сессиясында кіріспеден, 4 бөлімнен, 21 тараудан және 131 баптан тұратын тәуелсіз Қазақстанның алғашқы Конституциясы қабылданды. Конституция Қазақстан мемлекеттік егемендігін алған сәттен бергі көптеген құқықтық норманы: халықтық егемендік, мемлекет тәуелсіздігі, билікті бөлісу принципі, қазақ тілін мемлекеттік деп тану, Президентті мемлекет басшысы деп тану, сот органдары - Жоғарғы, Конституциялық және Жоғары Арбитраждық соттар және басқаларды қамтыды. 1993 жылғы Конституция негізіне парламенттік республика моделі алынды.  
1995 жылғы Конституция
Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы 1995 жылы 30 тамызда республикалық референдумда қабылданды. Конституция 9 тараудан, 98 баптан тұрады. 1998 және 2007 жылдары Конституцияға Президенттің өкілеттілігін ұлғайту жөнінде елеулі өзгерістер енгізілді. 1995 жылғы Конституцияның 1993 жылғы Конституциядан айырмашылығы - жаңа Конституцияға алғаш рет азаматтың құқығына қатысты ғана емес, адам дүниеге келген сәттен одан ажырамас құқықтарына да қатысты нормалар енгізілген.   
]]> admin Fri, 27 Aug 2021 07:33:54 +0600 Ниазбек Балғын Конституция күнімен құттықтауы https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/08/27/niazbek-balyn-konstitucija-knmen-ttytauy.html https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2021/08/27/niazbek-balyn-konstitucija-knmen-ttytauy.html ]]> ]]> admin Fri, 27 Aug 2021 07:28:16 +0600 Саналы ұрпақ - ел болашағы https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2020/12/24/sanaly-rpa-el-bolashay.html https://yntaly-alakol.mektebi.kz/2020/12/24/sanaly-rpa-el-bolashay.html Саналы ұрпақ жарқын болашақ.

Ұлт болып ұйысып, ел болып еңсемізді көтерген кезеңде қолға алар ісіміздің бірі – ұрпақ тәрбиесі болды. Халқымыздың болашағы – бүгінгі ұрпағы. Бүгінгі таңда мемлекетіміз өз тәуелсіздігін алып, өзінің дербес мемлекеттілігін қалыптастыруда.

Болашақ мемлекетіміз ұрпаққа деген сабақтастықтан туындайтын дүние болғандықтан, әр халықтың болашағы жастарына тәуелді екені даусыз мәселе. Егер бүгін жастар өз халқының рухымен тәрбиеленіп өспесе, онда елдің келешегі бұлыңғыр болмақ. Өйткені, ұлттың барша мұрасы жастарға аманат етіледі. Ал, жастар оны сақтамаса және өзінен кейінгілерге тапсырып кетпесе, біртіндеп ұлттың атауы да өшіп жоғалмақ.

Бүгінгі жастардың қоғамдық өмірден еш уақыт қол үзбей, өз елін сүюге, салт - дәстүр мен әдет – ғұрпын білуге тәрбиелеуге бүгінгі педагогика ғылымдарының алдында тұрған зор міндеттердің бірі. Қай ғасырда болсын ұлт өмірін өркендетуші саналы да салауатты, ұлтжанды, рухы биік парасатты ұрпақты тәрбиелеу – қоғам алдындағы басты міндеттердің бірі. Сонымен қатар өз елінің рәміздерін, Ата заңын білуге, әрі құрметтеуге әрбір азамат міндетті. «Бүгінгі өскелең ұрпақ нағыз білімді, жан – жақты дамыған, бірнеше тілді меңгерген, нағыз өз елін сүйетін, ұлтжанды азамат болуы керек», – деп атап өтті ел Президенті Н. Ә. Назарбаев.

Кез келген ұлтты қалыптастыратын орта – оның ұлттық мектебі. Сондықтан қазақ мектебінің тағдыры – ел тағдыры. Ұлтымыздың болашағын ойлаған алаштың ардақтылары мұны әрқашан ескеріп отырған. Қазақ халқының ұлы перзенті Мұстафа Шоқай «Ұлттың мәдениеттен жұрдай рухпен тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жақтайтын пайдалы азамат шықпайды»- деп, ұлт болашағын ұлттық мектепте, ұлттық рухта тәрбиелеу керектігін көрсеткен.




]]> Саналы ұрпақ жарқын болашақ.

Ұлт болып ұйысып, ел болып еңсемізді көтерген кезеңде қолға алар ісіміздің бірі – ұрпақ тәрбиесі болды. Халқымыздың болашағы – бүгінгі ұрпағы. Бүгінгі таңда мемлекетіміз өз тәуелсіздігін алып, өзінің дербес мемлекеттілігін қалыптастыруда.

Болашақ мемлекетіміз ұрпаққа деген сабақтастықтан туындайтын дүние болғандықтан, әр халықтың болашағы жастарына тәуелді екені даусыз мәселе. Егер бүгін жастар өз халқының рухымен тәрбиеленіп өспесе, онда елдің келешегі бұлыңғыр болмақ. Өйткені, ұлттың барша мұрасы жастарға аманат етіледі. Ал, жастар оны сақтамаса және өзінен кейінгілерге тапсырып кетпесе, біртіндеп ұлттың атауы да өшіп жоғалмақ.

Бүгінгі жастардың қоғамдық өмірден еш уақыт қол үзбей, өз елін сүюге, салт - дәстүр мен әдет – ғұрпын білуге тәрбиелеуге бүгінгі педагогика ғылымдарының алдында тұрған зор міндеттердің бірі. Қай ғасырда болсын ұлт өмірін өркендетуші саналы да салауатты, ұлтжанды, рухы биік парасатты ұрпақты тәрбиелеу – қоғам алдындағы басты міндеттердің бірі. Сонымен қатар өз елінің рәміздерін, Ата заңын білуге, әрі құрметтеуге әрбір азамат міндетті. «Бүгінгі өскелең ұрпақ нағыз білімді, жан – жақты дамыған, бірнеше тілді меңгерген, нағыз өз елін сүйетін, ұлтжанды азамат болуы керек», – деп атап өтті ел Президенті Н. Ә. Назарбаев.

Кез келген ұлтты қалыптастыратын орта – оның ұлттық мектебі. Сондықтан қазақ мектебінің тағдыры – ел тағдыры. Ұлтымыздың болашағын ойлаған алаштың ардақтылары мұны әрқашан ескеріп отырған. Қазақ халқының ұлы перзенті Мұстафа Шоқай «Ұлттың мәдениеттен жұрдай рухпен тәрбиеленген ұрпақтан халқымыздың қажеті мен мүддесін жақтайтын пайдалы азамат шықпайды»- деп, ұлт болашағын ұлттық мектепте, ұлттық рухта тәрбиелеу керектігін көрсеткен.


]]> admin Thu, 24 Dec 2020 12:27:53 +0600